فراز هامون

وبلاگ تخصصی مهندس عباس نورزائی - مسایل کشاورزی، توسعه روستایی،اقتصادی و اجتماعی، ایده های جدید و تحول آفرین

وبلاگ تخصصی مهندس عباس نورزائی - مسایل کشاورزی، توسعه روستایی،اقتصادی و اجتماعی، ایده های جدید و تحول آفرین

فراز هامون

* کارشناس ارشد مدیریت توسعه ی روستایی
* دارای گواهینامه TCDC از آکادمی جنگلداری یوننان کشور چین
* قائم مقام سازمان جهادکشاورزی سیستان و بلوچستان
* معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان جهادکشاورزی سیستان و بلوچستان
* رئیس مرکز آموزش عالی جهادسازندگی سیستان و بلوچستان
* رئیس گروه پژوهشی برنامه ریزی، اقتصادکشاورزی و توسعه روستایی
* مدیر جهادسازندگی منطقه ی سیستان و نیکشهر و قصرقند
* رئیس مرکز هماهنگی شوراهای اسلامی روستایی سیستان
* نماینده ی مجری طرح مجتمع کشتارگاهی صنعتی زابل
* دبیر اتاق فکر جهادکشاورزی سیستان و بلوچستان
* عضو انجمن توسعه ی روستایی ایران
* رتبه ی یک مشاوره در گروه توسعه ی روستایی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی
* مؤلف سه عنوان کتاب منتشر شده، دو عنوان کتاب در دست تألیف و ده ها مقاله ی علمی

آخرین مطالب
محبوب ترین مطالب
پیوندهای روزانه
پیوندها

۱۰ مطلب در مرداد ۱۳۹۸ ثبت شده است

۱۲:۴۳۳۰
مرداد

عباس نورزائی

زمستان سال ۱۳۶۲ طوفانی سهمگین از عصر یک روز سرد، شروع به وزیدن کرد، آن شب زوزه های وحشت مرا تا صبح بیدار نگه داشت و دائماً به مردم روستاها و به ویژه تختک ها که در دل دریا جا داشتند و امکانات لازم برای گرم نگهداشتن خود نداشتند، می اندیشیدم.

صبح زود سراغ مزدا ۱۰۰۰ رفتم، با آفتابه مقداری آب جوش داخل رادیاتورش ریختم و استارت زدم، ظاهراً قبل از من، سرما کارش را کرده بود.

چفیه را برداشتم، دور سرم آنچنان که فقط چشمهایم دیده می شد پیچیدم و از خانه بیرون زدم، در هوای سرد و طوفانی، کنار خیابان منتظر ماشین بودم، پشت وانت تویوتایی سوار شدم و خودم را به جهادسازندگی رساندم.

عباس نورزایی
۱۲:۲۹۳۰
مرداد

عباس نورزائی

در سال ۱۲۷۵ هـ.ش سیلاب بزرگی باعث شد تا رودخانه‌ی پریان مشترک، مجرای بزرگ و جدیدی به نام پریان‌داخلی ایجاد کند و بخش وسیعی از زمین‌های کشاورزی را متأثر سازد و بعدها با وقوع خشک‌سالی‌ها، این مجرا، به عنوان تونل باد عمل کرده و بادکندهای ایجاد شده، باعث هجوم شن‌های روان شود و روستاهای آباد و وسیعی که معروف به «شش‌ده» بود، طعمه‌ی خود نماید، با رشد گیاهان مرتعی و درخت‌چه‌های گز، به‌هنگام ملی‌کردن جنگل‌ها و مراتع کشور، با تعریف «جنگل و مرتع»، هم‌خوانی پیدا کرد و در نتیجه، به‌هنگام ممیزی، این اراضی ملی اعلام شد و از ید کشاورزان و مالکین آنها خارج گردید که حدوداً سطحی نزدیک به هشت هزار هکتار را شامل می‌شود.

پریان داخلی، حالا به عنوان یک رودخانه‌ی جدید بخشی از زمین‌های کشاورزی را نیز آبیاری می‌کند، به همین منظور، در ادامه‌ی آن، نهر بزرگی به نام «ملکی» از آن منشعب گردید و ادامه‌ی پریان داخلی به نیاتک، معروف شد.

عباس نورزایی
۱۱:۵۶۳۰
مرداد

عباس نورزائی

به استناد گزارش هواشناسی، از امروز وزش باد در استان پیش‌بینی شده است. جهت وزش باد، به‌گونه‌ای است که برخلاف جهت جریان سیلاب، به‌ویژه در منطقه‌ی سیل‌زده‌ی نیاتک می‌وزد. این امر باعث می‌شود تا امواج ایجاد شده، دیواره‌های سیل‌بند را به سمت شهرهای بنجار، زابل، فرودگاه زابل و روستاهای با تراکم بالای جمعیتی در مسیر، مورد فرسایش قرار دهد

از سویی نوید بارش‌های شدیدی در حوزه‌ی آب‌خیز هیرمند و سایر رودخانه‌های سرپنجه، داده شده است، بنابراین احتمال افزایش حجم سیلاب در روزهای آینده می‌رود.

عباس نورزایی
۱۱:۴۴۳۰
مرداد

عباس نورزائی

 

من رام هستم در کف مردان بی‌باک            نی مردم سیلی‌خور هر خار و خاشاک

در پنجه‌ات بفشار دست تیشه‌ات را              همراه کن با این توان، اندیشه‌ات را

بار دیگر همهمه‌ی کبود آب، در اوج ناامیدی سیستانیان، امید برای ماندن و ساختن این دیار اهورایی را زنده کرد. هیرمند خروشان، لب بر صورت زیبای دشت و بستر هامون گذاشت. با به‌سر آمدن فراق بیست ساله، آرام گرفت و مخملی سبز برتن محبوبش گستراند. چهره‌های غمگین، از هم شکفت، در هر کوی و برزن، بساط شادباش و شکرگذاری برپا شد.

سیلاب، روز به روز افزایش یافت، رودخانه‌‌ها را توان کشش این حجم سیلاب نبود، قامت خاکی سیلبند خمید، خانه‌ها در پیش پای سیلاب سرکش، قد خم کرد و شانه‌های مردان تیشه و داس و سنبله‌ی گندم، مردان دشت و روستا، در زیربار حادثه‌ای دیگر خمید. آن دست‌هایی که بذر نیکی می‌کاشت و خرمن‌خرمن راستی و راست‌کرداری درو می‌کرد، اینک به آستان خدای مهرورز به‌دعا بلند است. تداوم سیلاب، معدودی از این مردم صبور و بلندهمت را به دریغ ویرانی خانه و مزرعه مبتلا کرد.

چندی قبل، برای انبساط خاطر پدر، او را به جریکه بردم، ولوله‌ای بود، توگویی مراسم جشنی بزرگ برپا است، پیر و جوان، زن و مرد، سیستانی و غیرسیستانی برای بیعت با آب، به دیدار آن آمده بودند، در سدزهک، سدسیستان، پل‌نهراب، پل‌قرآن، کوه‌خواجه، چاه‌نیمه، کنار انهار و کانال ها، در یک کلام در جای‌جای این سرزمین، شوری به‌پا بود.

اینجا رنگین‌کمان انسانیت را دیدم، همه‌ی اقشار به‌یاری آمده‌اند، مردمی که شیعه و سنی‌شان درهم آمیخته بودند، دولت‌مردانی که دست در ‌دست نظامیان ارتشی، سپاهی و بسیجی، با همه‌ی امکانات در کنار هم هستند و در آزمون درس اخوت و نوع‌دستی، سر از پای نمی‌شناسند.

عباس نورزایی
۱۰:۳۳۳۰
مرداد

عباس نورزائی

اینکه تا کنون با کمترین خسارت مالی و بدون خسارت جانی، حجمی عظیم از سیلاب را مدیریت کرده اید، یک موفقیت است. در چنین شرایطی نق زدن های فراوانی به خصوص با وجود میلیون ها رسانه در دستان مردم اعم از خودی و غیرخودی، طبیعی است.

بشنوید، اما بهگزینی کنید و بهترین هایشان را بپذیرید و به برنامه های اقدام و عمل خود بهبود بخشیده با تأنی و صبر، اما با توکل بر خدای لایزال به مهار سیلاب بپردازید.

شرایط، فوق بحرانی است. در این شرایط، ذره ای از تجارب اندوخته را به عنوان یک سیستانی به مدیران محترم بحران، گوشزد می کنم:

مردم را دعوت به آرامش، همکاری و خویشتنداری کنید، همه ی رسانه ها را بکار بگیرید، جای روابط عمومی ستاد بحران را که صدای واحدی از آن به گوش برسد، خالی می بینم.

- دادستان سیستان، اخطارهای حالت فاجعه را تنظیم و با قدرت خطاب به کسانی که در انجام وظایف شان، اهمال می کنند، افرادی که سرقت می کنند، کسانی که به نحوی عامداً دست به تخریب بندها و ابنیه ها می زنند، اعلان نماید و قاضی مشخصی را بدین منظور بگمارند.

- بسیج مستضعفین، در قالب دسته هایی مردمی که می توانند با امکاناتی چون تراکتور، قایق، کمپرسی، خودروهای وانت، بیل مکانیکی، لودر، بلدوزر و از این قبیل به کمک بیایند، سازماندهی کند و در نقاط مختلف رودخانه ها، کانال ها و انهار، برای واکنش سریع، بگمارند.

عباس نورزایی
۱۰:۲۲۳۰
مرداد

 عباس نورزائی

در سال ۱۳۷۰ سیلاب معروف به نوح‌کَلو وارد سیستان شد. نقاط متعددی را به زیر آب برد. نزدیک به ۱۲۰۰۰ خانوار بی‌خانمان شدند، تعدادی کشته و زیرساخت‌های عمومی مثل جاده‌ها، پل‌ها، تأسیسات آب‌رسانی، برق‌رسانی، مدارس، ساختمان‌ خانه‌های بهداشت، اراضی زراعی مردم و ... دچار خسران بزرگی شد.

در این سال:

۱ - سیل‌بند مرزی از کهک، چوتو، شاهگل، میلک تا مرز خشکی ایران و افغانستان، وجود نداشت.

۲-  سد و دهانه‌ی آب‌گیر مجهز به تجهیزات کنترل ورودی در رودخانه‌های شیردل، گلمیر، چوچه‌گلمیر وجود نداشت.

۳-  سیل‌بند دو طرفه‌ی مهندسی با عرض مناسب، بعد از سدکهک بر شاخه‌ی سیستان تا زهک، جزینک، سدسیستان، نُهرآب و سپس در دوشاخه‌ای لورگباغ و افضل‌آباد وجود نداشت.

عباس نورزایی
۱۰:۱۰۳۰
مرداد

عباس نورزائی 

نزدیک به یک ماه است که دستگاه‌های عضو ستاد بحران و کمیته‌های مربوطه در شهرستان‌های پنج‌گانه‌ی سیستان و همین‌طور مدیریت بحران استان، لحظات شبانه‌روزی خود را وقف پایش وضعیت بارندگی‌ها و سیلاب‌های متوالی در نقاط مختلف منطقه نموده‌اند.

با شنیدن هر خبری از بارش، خسارت و نارسایی، در فضای مجازی موجی از تهاجم به این خادمین مردم، منتشر می‌شود و گاه بعضی از افراد مغرض و یا مسئله‌دار، به فحاشی و هتاکی می‌پردازند، انگار که اینان دشمنان منطقه هستند و پست‌های مدیریتی استان و منطقه را غصب کرده و عملیات ضدمردمی انجام می‌دهند.

چهار سیلاب در سیستان، هدایت شد و هم اکنون پنجمین سیلاب که استمرار بیشتری داشته، در جریان است و خبرهای وحشتناکی از ورود ششمین سیلاب به‌گوش می‌رسد. بارندگی به‌یک‌باره و شدید و آب‌گرفتگی شهرها، هر لحظه از زندگی مدیران و یا دست‌اندرکاران در این شرایط، مشحون از اضطراب است و گاه ساعت‌ها و تا پاسی از شب، مجبورند در جلسات و یا اطراف رودخانه‌ها و عرصه‌های دریاچه، مناطق روستایی و محلات مختلف شهری حضور فعال داشته باشند و خستگی مفرطی از نظر جسمی و روحی را تحمل کنند.

عباس نورزایی
۱۹:۴۷۲۸
مرداد

عباس نورزائی

در حالی‌که مردم سیستان زیر خروارها ریزگرد، دست و پا می‌زدند، دولت و مشخصاً خانم ابتکار با مشاوره‌های نادرستی که داده شد، اعتبارات گزافی را صرف ایجاد «طرح هامون کوچک» کردند و بدین‌منطور قریب به ۳۰۰۰ هکتار از عرصه‌ی هامون در اطراف کوه‌خواجه را با احداث یک دایک(سیل‌بند یا گوره)، محصور نموده و با اختصاص مقادیر زیادی از آب‌های اندکی که در چاه‌نیمه‌ها در اختیار داشتیم، آن را آب‌گیری و هر از چندی در اوج عُزلت مردم، فیلم‌هایی از آبادانی هامون و جازدن اشک‌زارها به عنوان نی‌زار، همه چیز را گل و بلبل جلوه می‌دادند و البته بدیهی است که از این اقدام در مکتوبات داخلی سازمان متبوع، به عنوان پایلوت پژوهشی روی هامون خشک، یاد می‌کردند و هم‌چنین بدیهی است که در هر نقطه از دریاچه‌ی هامون، آب حضور داشته‌باشد، موجب سرسبزی و نشاط‌انگیزی می‌باشد.

عباس نورزایی
۱۳:۳۸۲۸
مرداد

عباس نورزائی

یک دستکاری غیراصولی توسط کشور افغانستان در هامون پوزک انجام داده و آن احداث سیلبند در مقابل تخت عدالت و طلایی ایران در مسیر آبی که به چونگ خرگوشی ما سرازیر می شود، است. علت تأخیر در آبگیری چونگ های خرگوشی و مسکه ای همین مطلب است که باید در یک همکاری بین المللی با والی نیمروز، این مسیر در اسرع وقت باز شود.دستکاری دوم، احداث دایک مرزی با اهداف انتظامی توسط مرزبانی در قلب دریاچه‌ی هامون است که چندی قبل تنها قسمتی از آن باز شده است و این اقدام یکجانبه نگر، مانع حرکت وسیع و طبیعی آب دریاچه به سمت ایران است.

سومین دستکاری سابقه ای دیرینه دارد و آن اینکه در مصب زهکش شیله، انتهای دریاچه‌ی هامون، در سال های قبل با هدف ایجاد مانع برای تردد قاچاقچیان در ادامه‌ی رودخانه‌ی شیله به سمت دریاچه، کانالی حفاری شد. این کانال سرعت تخلیه ی آب دریاچه را به سمت گودی زره در افغانستان، زیاد کرد و در سال ۱۳۷۶ مشکلاتی را به وجود آورد.

بعد از این فاجعه، سازمان آب منطقه‌ای استان، اقدام به احداث سدی خاکی در منطقه‌ی «چاه الله‌داد» بر روی رودخانه‌ی شیله کرد و دو بال نیز برای آن اجرا کرد تا آب دریاچه، ماند لازم را داشته باشد و پس از آب‌گیری عرصه ی دریاچه، از قسمت سرریز این سد، آب مازاد به گودی زره و با تأنی هدایت شود.

از هم اکنون لازم است تا با توجه به سالیان گذشته از خشکسالی، از سد و دو بال خاکی آن بازدید به عمل آید و اگر در نقاطی تخریب شده، قبل از رسیدن آب هامون به آن، ترمیم شوند.

عباس نورزایی
۱۳:۱۰۲۸
مرداد

عباس نورزائی

دشت سیستان، سرزمینی آبرفتی است که در اصطلاح زمین شناسی اش، در چاله ای معروف به «کاسه ی سیستان» متولد شده است.

دشتی که از سه طرف به وسیله‌ی دریاچه های هامون احاطه شده و از طرف چهارم در معرض جریان هیرمند و انشعاباتی از آن است که تو گویی چون رگ ها و مویرگ های  بدن یک انسان در نقطه نقطه‌ی آن جریان دارد.

با خشکسالی اش، بیست سال است ممارست کردیم و حالا سیلاب های اخیر و بارندگی‌های دیروز و دیشب و امروز و این مقطع از سال را هم تمرین کرده و می کنیم.

اما معضلی دیگر همواره با دشت سیستان، همدم بوده است و آن «زهاب» می باشد.

زهاب، اصطلاحاً به آبی گفته می شود که بستر خاک را اشباع می کند و گاه با استفاده از لوله های مویینه ی خاک، خود را به سطح می رساند، تبخیر می شود و نمک خود را بر سطح خاک باقی می گذارد و پدیده‌ای به نام «شوره زار» را خلق می کند، با این توصیف، «زهاب» و «شوره زار» از یک خانواده هستند.

عباس نورزایی