سفر به مغز و قلب جوانان انقلابی چهل سال پیش
عباس نورزائی
روزها، ماه‌ها و سال‌ها یکی پس از دیگری سپری می‌شوند. در مقاطع مختلف زمانی، طرزتفکرها، بینش‌ها، وجهه‌نظرهای مختلف و گاه متناقضی در بین اقشار مختلف جامعه حکم می‌راند.
چهل سال پیش، در فضای انقلابی حاکم بر جامعه، جوانان افکارشان با مسائلی درگیر بود که جوانان امروز بعد از چهل سال شاید به سختی بتوانند آن را مجسم یا ادراک نمایند، بنابراین تصمیم گرفتم این یادداشت را اختصاص بدهم به هوای چهل سال پیش جوانان در ایرانِ درشرف اسلامی‌شدن و اندکی بعد از اسلامی‌شدن.
در دوران مبارزات انقلابی، شعارهای مختلفی در راه‌پیمایی‌ها، دیوارنویسی‌ها، زیر شکنجه‌ها و گاه در حین سخنرانی‌های انقلابی داده می‌شد که یکی از آنها بدین مضمون بود: «لحظه به لحظه گویم/ زیر شکنجه گویم/ یا مرگ یا خمینی»
یکی از رسانه‌های آن دوران، دستگاه ضبط‌صوت بود که باید نوارهایی که کاست نامیده می‌شد در گردونه‌ی آن می‌گذاشتی و صدا را از بلندگوی دستگاه گوش می‌دادی. سخنرانی‌ها و پیام‌های حضرت امام خمینی(ره)، در قالب این نوارها، بین انقلابیون دست به دست می شد و قاعدتاً دستگیرشدن با این نوارها همانا و شکنجه شدن و در زندان‌های سیاسی آب‌خنک نوشیدن همانا. از جمله‌ی این نوارها، نوارهای سخنرانی غرّایی که فخرالدین حجازی و شهید هاشمی‌نژاد داشتند، بود
عده‌ای از مبارزین با شاه، دارای افکار چپی بودند، بین آنها کتابی با عنوان «ماهی سیاه کوچولو، نوشته‌ی صمد بهرنگی»، دست به دست می‌شد که در آن بر اتحاد ماهی‌های خرد در هیکل یک ماهی بزرگ، پرداخته شده بود.
وقتی انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، سرودهای حماسی و بسیار جذاب و پرمعنی که حاصل هنر انباشته‌شده‌ی انقلابیون بود، ساخته و از صدا و سیمای کشور پخش می‌شد، بخشی از آن‌سرودها اینها هستند: « ایران ایران، خمینی ای امام، به لاله‌ی در خون خفته، این بانگ آزادی است و ...»
یکی از کتاب‌های پرمصرف که اغلب جوانان خریده و در منزل داشتند و از آن به عنوان شاه‌کلید عملیاتی انقلابی و مذهبی بهره می‌گرفتند، کتاب «رساله‌ی نوین و مصور حضرت امام خمینی(ره) تألیف آقای بی‌آزار شیرازی» بود.
جوانانی که آرام‌آرام هوای ازدواج به سرشان می‌زد، برای این‌که اعمال و رفتارهای این دوران را با اسلام منطبق کنند، کتاب «ازدواج در اسلام، نوشته‌ی حضرت آیت‌الله مشکینی(ره)» را حتماً مطالعه کرده بودند یا به هم سفارش خرید می‌دادند.
شرکت در مباحث اخلاقی در اغلب محافل مرسوم بود و در این میان کتاب «گناهان کبیره، نوشته‌ی حضرت آیت‌الله شهید دستغیب(ره)» بهترین و جامع‌ترین و روان‌ترین کتاب برای اخلاق خواندن بود.
تبلیغات مکتب سوسیالیزم یا کمونیزم نیز در سطح جهانی درحد وسیع جریان داشت و زمینه‌های روشنفکرمآبانه‌ی قبل از انقلاب، بعضی از جوانان را به انحراف برده و یا می‌برد. برای روشنگری نسبت به این مکتب، مطالعه ی کتاب‌های «ماتریالیسم در ایران» و «شناخت شهید مطهری» مرسوم بود.
کتاب دیگری که اغلب انقلابیون آن را مطالعه کرده‌اند، کتاب «فاطمه، فاطمه است.» از سخنرانی‌های دکتر علی شریعتی جذابیت خاص خودش را داشت.
اما در همان اوان پیروزی انقلاب اسلامی، برگه‌هایی تکثیر و پخش شده بود که در جیب همه‌ی جوانان انقلابی یافت می‌شد. در این برگه‌ها، دستورالعمل ۱۶ گانه‌ی امام خمینی(ره) برای خودسازی جوانان درج شده بود که گرچه بعد از آن طی یک دهه حضور آن والاگهر، مریدان او در بین مردم انقلابی جهان بالاخص جوانان عزیز، هزاران دستور و ارشاد او در زمینه‌های مختلف را می‌توانند در کتاب‌های صحیفه‌ی انقلاب مطالعه کنند و نسل‌های مشتاق را به مطالعه و کاربرد در رفتار و روش زندگی در اعصار آینده، توصیه می‌نمایم و برای بازیابی هوای انقلابی در این سال‌گشت پیروزی،یک بار دیگر با هم آن را مرور می‌کنیم:
۱. نمازهای پنج‌گانه را در پنج نوبت بخوانید.
۲. روزهای دوشنبه و پنج‌شنبه را حتی‌المقدور روزه بگیرید.
۳. اوقات خواب را کم کرده و بیشتر قرآن بخوانید.
۴. برای عهد و پیمان اهمیت فوق‌العاده‌ای قائل باشید.
۵. به تهی‌دستان انفاق کنید.
۶. از مواضع تهمت دوری کنید.
۷. در مجالس پرخرج و باشکوه شرکت نکرده و خود نیز چنین مجالسی نداشته باشید.
۸. لباس ساده بپوشید.
۹. زیاد صحبت نکنید و دعاهای روزانه را بخوانید.(به‌خصوص دعای روز سه‌شنبه)
۱۰. ورزش کنید.
۱۱. بیشتر مطالعه کنید.
۱۲. دانش‌های فنی(به‌ویژه رانندگی، مکانیک و رادیوتلویزیون) را فرا بگیرید.
۱۳. اول هر ماه، خرج یک روز خود را صدقه بدهید.
۱۴. کار نیک خود را فراموش کنید و گناهان گذشته را به یاد آرید.
۱۵. از نظر مادی به تهی‌دستان و از نظر معنوی به اولیاء‌الله بنگرید.
۱۶. از اخبار روز و اخبار مربوط به امور مسلمین با اطلاع شوید.
