سیستانیان قدیم٬ برای تأمین روی مورد نیاز بدن شان از گیاه سَوزی استفاده می کردند.

پژوهشی از: عباس نورزائی 

روی(ZN، زینک)، عنصر مسئول عملکرد‌های مختلف بدن انسان است و فعالیت 100 آنزیم مختلف را تحریک می‌کند، بنابراین تنها مصرف بسیار کمی از روی٬ برای به دست آوردن مزایای آن کافی است.

تنظیم عملکرد سیستم ایمنی بدن، درمان اسهال، تأثیر بر روی یادگیری و حافظه، کمک به درمان سرماخوردگی، درمان زخم، رشد مناسب بدن، کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌های مزمن مرتبط با افزایش سن از دیگر مزایای استفاده از این عنصر کمیاب و ضروری است.

گیاه ازمک با نام علمی cardaria draba یکی از گیاهان خوراکی خودروی منطقه‌ی سیستان است که متعلق به خانواده‌ی شب‌بو یا craciferae بوده و نام محلی آن در سیستان، «سَوزی» می‌باشد. گرچه از نگاه کشاورزان این گیاه، علف هرز محسوب می‌شود، اما کارشناسان کشاورزی توصیه می‌کنند برای جذب فلزات سنگین موجود در خاک با استفاده از تکنیک «گیاه‌پالایی» از این گیاه استفاده کنند و خاک را با این روش، اصلاح می‌‌کنند.

این گیاه تقریباً در اراضی اغلب نقاط سیستان، به صورت خودرو هم‌زمان با رویش گندم، یافت می‌شود. نکته‌ی مهمی که در رابطه با این گیاه، حائز اهمیت است اینکه مردم سیستان به مرور زمان و براساس نیازهای بدن دریافته‌اند که این گیاه درمان‌های زیادی برای‌شان در پی دارد.

سیستانی ها٬ با چیدن این گیاه دارویی و جاذب و سرشار از عنصر روی، آن را به دو صورت مورد استفاده‌ی غذایی قرار می‌دهند:

الف: گیاه را در آب جوش ریخته، مقداری حرارت می‌دهند و سپس آبکش می‌کنند و در روغن، با استفاده از پیاز و سیر و ادویه‌جات دیگر، سرخ‌ نموده با نان میل می‌کنند.

ب: گیاه را پس از سرخ کردن به روش فوق، داخل خمیر به صورت سه گوش قرار می‌دهند و آن را در تنور نانوایی می‌پزند. این نان سه گوش یا مثلثی شکل را اصطلاحاً «بورَک» می‌نامند و یکی از غذاهای لذیذ نزد سیستانی‌ها به حساب می‌آید.