هفته‌ی تعاون و مشکلات تعاونی‌های استان سیستان و بلوچستان
به قلم: عباس نورزائی
امروز با نیم ساعت تأخیر به مناسبت هفته‌ی تعاون، دو اتفاق مهم در اداره‌ی کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان رقم خورد:
اول: با حضور جمعی از فعالین بخش تعاون استان و معاون اموراقتصادی و توسعه منابع استانداری، یک سالن دیگر به خیل کثیر سالن‌های تجملاتی جلسات دولتی اضافه شد و مورد افتتاح قرار گرفت و ما مفتخر بودیم که یک مقام دیگر از اولین‌ها را به خود اختصاص دهیم و بر کرسی‌های قیمتی آن نزدیک به دو ساعت تکیه زنیم.
دومین اتفاق، نشست تعاونگران استان با خانم دکتر اربابی، معاون استاندار بود، با مقدمه‌ای اندک توسط مدیرکل، بلافاصله نوبت به بیان مشکلات توسط اهالی تعاون رسید و تأکید معاون استاندار بر شنیدن مشکلات تعاونی بود. اندکی از مشکلات بیان شده را فرصت نگارش یافتم که بر دیدگان مخاطبین، هدیه می‌نمایم:
- فردی که سی سال در بخش دولتی تعاون شاغل بوده، حالا جایش عوض شده بود و از این طرف میز دولتی، مشکلات نشنیده‌ی سالیان دور را بیان می‌کرد. او معتقد بود اگر دولت، بیمه‌ی سهم کارفرما را برای تعاونی‌ها متقبل شود، اشتغال فراوانی ایجاد می‌شود.
- تعاونی‌های اعتبار را بانک مرکزی مکلف کرده است تا اساسنامه‌شان را با دستورالعمل آن بانک منطبق کنند. از سویی تمامی تصمیمات مجامع عمومی این تعاونی‌ها را باید اول بانک مرکزی تایید و سپس ثبت اسناد، آن را در روزنامه آگهی کند. این روند مشکلاتی را برای تعاونی‌ها ایجاد کرده است. دسترسی به بانک برای مراجعه سخت است و فرآیند آن طولانی است و امور این تعاونی‌ها بر زمین مانده است.
- هر تعاونی برای امور خود، سیستمی را با هزینه‌ی بالا تهیه کرده یا فاقد آن هستند، پیشنهاد شد دولت در تهیه‌ی یک سیستم واحد مالی، اداری، پشتیبانی و ... تعاونی‌ها را یاری رساند.
- سال‌ها است دولت تسهیلات تکلیفی ارزان‌قیمت برای تأمین نقدینگی تعاونی‌های اعتبار اختصاص نمی‌دهد. این در حالی است که حتی بانک توسعه تعاون، نتوانسته منابع قابل توجه این تعاونی‌ها را با ارائه‌ی خدمات رقابت‌مدار به خود جذب کند
- هزینه‌های صدور پروانه‌ی کار برای تعاونی‌های مسکن بالا است، هیچ تخفیفی برای تعاونی‌ها قائل نیستند.
- برای تعاونی‌های عمرانی در رتبه بندی، در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، جایگاهی قائل نیستند
- بانویی توانمند و مجرب از تعاونی سوزندوزی، از خرید هدایا توسط دولتی‌ها از چهارراه رسولی و اجناس خارجی گلایه داشتند و آن را دلیل عدم توجه به تولیدات صنایع دستی استان به خصوص سوزندوزی استان می‌دانستند، درخواست داشتند تا کمک شوند تا در تهران برای عرضه‌ی محصولات‌شان فروشگاهی در اختیارشان قرار گیرد، اما آن را دلیل ضعف آنها در بازاریابی دانستند.
- پزشکی از رجوعش به بانک‌ها برای اخذ تسهیلات برای خرید زمین و ساخت و ساز سخن گفت که برای این دو فعالیت به او وام نداده‌اند و فقط برای تجهیزات اعلام آمادگی شده است.
- تعاونی‌های مرزنشینان، نقطه‌ی امید مردم استان و دولت برای پاشش درآمدی کمکی به مرزنشینان و تأمین مایحتاج ارزان قیمت برای آنان بوده است، دردل کردند و گفتند که به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم در شهرستان‌ها در امر صادرات سوخت ناموفق بوده‌اند و اخذ مالیات ارزش‌افزوده و مالیات‌های دیگر، اندک توان شان را گرفته و هم اکنون فعالین این امر زندگی‌شان و اعتبار اجتماعی‌شان بر باد رفته و اموال‌شان را از دست داده‌اند. پانزده تعاونی تعطیل شده اند. کارت‌های سوخت به موقع صادر نمی‌شود. پیشنهاد داشتند تا اجازه‌ی واردات برنج و عرضه‌ی آن به نقاط دیگر کشور داده شود، نیروی انتظامی از جابجایی کالا در سطح شهرستان جلوگیری می‌کند، فقط مرزنشینان ساکن در شعاع ۲۰ کیلومتری مرز، اجازه‌ی مبادلات مرزی دارند، پیشنهاد شد که دولت این فاصله را به ۵۰ کیلومتر افزایش داده، زیرساخت‌های لازم از جمله ماشین حمل را که فعلاً 180 دستگاه آن انحصاراً در اختیار فرمانداری یک شهرستان، آن هم هیرمند قرار دارد، ایجاد کنند تا سایر شهرستان‌ها هم از آن بهره‌مند شوند. مالیات مرزنشینان ذیل ماده ۱۳ قانون مالیات‌های مستقیم قرار گیرد. ۱۳ سال است پیگیری می‌شود تا قانونش را اصلاح کنند. اداره‌ی امورمالیاتی، مالیات‌های متمم از سال ۹۲ و ۹۳ برای این تعاونی‌ها رقم زده‌اند که خیلی از آنها واقعیت ندارد.
- بیمه‌ی صنعتگران صنایع دستی، مراحل دست و پاگیری دارد، افرادی هفت سال حق بیمه داده‌اند، حالا سازمان تأمین اجتماعی، اگر یک روز بیمه را دیرتر واریز کرده یا مهلت کارت مهارت‌شان تمام شده، حذف کرده‌اند، صنعتگر باید کارش رها کند و بوروکراسی لازم برای بیمه را پیگیری نماید. کنترل لازم صورت نمی‌گیرد، افاغنه در بازار حضور دارند بدون پرداخت مالیاتی، یا حق بیمه یا هزینه‌هایی از این دست، تولیدات ارزان به بازار عرضه و بازار را برای خودی‌ها، کساد کرده‌اند.
- بانوی دیگری که در عرصه‌ی سوزندوزی فعال بودند بیان کردند که ۲۱ سال است مشکلات صنعتگران سوزندوزی و صنایع دستی، به همه‌ی مسئولین در دولت‌های مختلف گفته می‌شود، فقط می‌شنوند. قول پیگیری و حل می‌دهند اماکاری انجام نمی‌دهند.
- فردی از سراوان که ایده‌ی تأسیس تعاونی تأمین سوغات در سر می‌پروراند، از مراجعه‌اش به میراث فرهنگی، اداره کار و صندوق مهر کارآفرینی گفتند که با او همکاری نکرده‌اند و قبل از هر اقدامی از او خواسته‌اند که باید افرادی که کار می‌کنند برای‌شان کلاس برگزار شود و به او مجوز و تسهیلات نداده‌اند.
