طرحی برای سامان‌دهی بهینه‌ی گوشت قربانی و ذبح دام
شهر زاهدان و اغلب شهرهای استان، روز عید قربان، شاهد صحنه‌هایی مغایر با اصول و ارزش‌های دینی، مغایر با فرهنگ عمومی، ناقض طهارات و بسیار زننده، غیربهداشتی و به شدت ناامن در خیابان‌ها و میادین خود می‌باشند.
مردم با توجه به اعتقادات دینی خود، هر خانواده به فراخور حال، یک، یا چند رأس، عموماً گوسفند را از اماکن عرضهی دام خریداری می‌نماید و در روز عید، به روش‌های مختلف، اما بیشتر غیربهداشتی و گاهی به دلیل عدم آگاهی، غیرشرعی، ذبح و بخشی از آن را به فقرا، بخشی را به خویشاوندان و بخشی دیگر را خود، مصرف می‌کنند.
مشکلات فرارو
مشکلات فراوانی در این خصوص فراروی مردم می‌باشد:
1- محل عرضهی دام: در حواشی شهر، میادین، فضاهای باز کنار خیابان‌ها، دام به وفور عرضه می‌شود. این محل‌ها به شدت در معرض آلودگی قرار می‌گیرد. ایجاد میدان خرید و عرضهی دام، در شهری مثل زاهدان، رسماً پیگیری شده است، اما چگونگی مکان‌یابی و امکانات و تجهیزات و مسیر آن، موجب عدم استقبال خریداران و عرضه کنندگان دام شده است.
2- محل ذبح دام: از همه بدتر، ذبح دام است که در نقطه نقطه‌ی این شهرها، در حیاط منازل، داخل حمام آپارتمان، داخل خیابان، پیاده‌روها، کوچه‌ها و اندکی نیز در کشتارگاه‌ها، ذبح می‌شود. به گونه‌ای که روز عید قربان بلکه تا دو سه روز بعد از آن، رنگ کف خیابان، قرمز می‌شود. خونابه‌ها، شیرابه‌های محتوای شکمبه، تکه‌هایی از چربی و امعاء و احشاء دام، در جداول، جاری گشته و بوی متعفن آن شهر را فرا می‌گیرد و تا چند روز، محلی برای تجمع حشرات می شود و خدای ناکرده، با وزش باد، پودر حاصله از این معجون به مشام مردم بی‌گناه می‌رود..
3- گران‌فروشی دام: اغلب چوب‌داران و عرضه‌کنندگان دام، گوسفندان را از عشایر و دامداران روستایی از شهرهای استان یا استان‌های همجوار، به قیمتی نازل خریداری می‌کنند و بدون توجه به تناسب میزان گوشت دام، به اصطلاح چَکّی به مردم با قیمت‌های بالا می‌فروشند، بنابراین یکی از دغدغه‌های مهم مردم، در این ایام، این است که سرشان کلاه نرود و دامی سبک وزن را به قیمتی سنگین، خریداری نکنند.
از سویی تعداد زیادی از مردم، از پس تأمین هزینه‌های غیرواقعی خرید دام برنمی‌آیند و فرزندان آن‌ها در این مسابقه‌ی گوشت‌خواری، دچار پیامدهای روانی موضوع می‌شوند.
4- شناسایی فقرا: مردم، اغلب در شهرها، مواجه با عدم شناسایی فقرای واقعی و مستحق می‌باشند و بنابراین، آن بخش از گوشت که باید بین فقرا تقسیم کنند، به افرادی داده می‌شود که بعضاً فاقد این ویژگی هستند.
5- روش ورود نهادهای حمایتی: کمیته‌ی امداد امام(ره)، همه ساله از طریق رسانه‌ها، اعلام می‌دارد که آمادگی برای دریافت و توزیع گوشت نذری را دارد، اما هرکس، به هرنحوی، در هرجایی کشتار انجام داده، از او گوشت را تحویل می‌گیرند، چه بسا این گوشت‌ها، آلوده باشند و هیچ کنترلی نیز روی آن صورت نگرفته باشد.
پیشنهاد طرح
با توجه به مشکلات اشاره شده، پیشنهاد می‌شود:
1- همه ساله، با برنامه و آمادگی همه جانبه، کمیته‌ی امداد امام(ره)، در هر شهرستان، اکیپ‌هایی برای خرید انبوهیِ دام از دامداران و عشایر تشکیل دهد، سازمان امورعشایری، جهادکشاورزی و دامپزشکی نیز با آنان همکاری لازم را بنمایند.
2- دام به قیمت مناسبی خریداری شود. چون دام به طور مستقیم از دامدار خریداری می‌شود تعداد دام نیز زیاد است، قدرت چانه‌زنیِ خرید، بالا می‌باشد و قیمت خرید، مناسب خواهد بود.
3- دام‌های خریداری شده را در میادین عرضهی دام که در محل‌های استاندارد قرار دارند، نگهداری نمایند و به تعداد، دام‌ها را به مرور به سالن‌های انتظار کشتارگاه‌ها روانه کنند.
4- دام زنده را پس از انتخاب با قیمتی مناسب‌تر از بخش خصوصی، در سالن انتظار کشتارگاه‌ها، به مردم عرضه کنند. مردم اگر اختلاف قیمت این دام با قیمت سایر توزیع‌کنندگان، معنی‌دار باشد، از کمیته‌ی امداد امام(ره)، خریداری می‌کنند.
5- به هنگام فروش دام به قیمت ارزان‌تر، با مردم قرار کنند که دام در کشتارگاه، به روش کاملاً بهداشتی و شرعی ذبح می‌شود و حداقل یک‌سوم آن که سهم نذورات برای فقرا است، کمیته‌ی امداد برداشته و مابقی را تحویل می‌دهد. همچنین برای این‌که افراد، درصدی بیشتر از این را هم به کمیته ، تحویل دهند، تبلیغ شود.
6- گوشت‌های کاملاً بهداشتی و ذبح شرعی را کمیته‌ی امداد، بسته‌بندی و در اختیار مستمندان و فقرا قرار دهد.
نتیجه‌ی اجرای طرح
ملاحظه می‌شود با این اقدام:
محل عرضهی دام، محل ذبح دام، قیمت فروش دام، شناسایی فقرا و شیوه‌ی عمل نهادهای حمایتی، به طور کامل، سامان مناسبی یافته، شهرها و سلامت مردم نیز به خطر نمی‌افتد.
با توجه به تبعات و هزینه‌های مشتق شده از رفتارهای فعلی این امر، استانداری، می‌تواند از اعتبارات بهداشتی و یا یارانه‌ای، برای انجام این امر به کمیته‌ی امداد کمک کند و سازمان‌های دیگر را نیز به همکاری با این فعالیت مهم، فراخواند.
عباس نورزائی
